Juni is Pride month.
Wij kennen in Nederland vooral Roze Zaterdag. Een dag voor LGBTQIAP+ erkenning. Wist je trouwens dat deze beweging van de grond is gekomen dankzij het dappere werk van zwarte queer activisten? Zie bijvoorbeeld: https://www.nbcnews.com/feature/nbc-out/black-history-month-17-lgbtq-black-pioneers-who-made-history-n1130856
Waarom autisme pride
Het is helaas nog niet vanzelfsprekend dat autisten ook mensen zijn, er ook bij horen. Wat we zien in Nederland maar helaas ook internationaal is (A) stigmatisering, (B) ridiculisering, (C) onderdrukking en (D) uitsluiting. Daarom wordt sinds 16 jaar Autism Pride Day op 18 juni gevierd.
- Een veel voorkomende opvatting over autisme is helaas nog steeds het beeld van iemand met een tragische aandoening, wat diegene weerhoud van het voelen van emoties en empathie. Zo komen wij vaker in het nieuws als daders dan slachtoffers, terwijl de statistieken precies het tegenovergestelde aangeven (1). Ook blijken wij wel degelijk empathisch te zijn en voelen veel van ons juist meer dan neurotypische mensen (2).
- Schelden met autisme of andere vormen van neurodiversiteit is helaas nog vrijwel geheel normaal in Nederland, ook worden wij vaak belachelijk gemaakt en nagedaan.
- Qua onderdrukking kun je denken aan het feit dat er nog steeds vooral over ons, in plaats van met ons wordt gesproken. Maar bijvoorbeeld ook aan schadelijke ‘therapieën’ als CEASE(3) en ABA(4). Gericht op het omvormen van onze identiteit, vorm van hersenen, al dan niet functioneel gedrag.
- Helaas is het nog niet vanzelfsprekend dat wij onszelf mogen representeren, terwijl er een hoop mis is met de representatie van autisme(5). Het NOOZO-principe (niets over ons zonder ons) komt langzaam van de grond(6). Onze collectieve roep voor het omarmen van het sociaal i.p.v. het medisch model(7) wordt grotendeels overstemt. Ook is het onderwijs en de arbeidsmarkt niet ingericht op de autistische (en neurodiverse) gemeenschap. Met name autistische vrouwen kennen een lage arbeidsparticipatie. Dankzij de corona-epedemie zijn er ineens grote stappen gemaakt op het gebied van toegankelijkheid, bitterzoet om te zien dat dat dus nu ineens wel kan (thuiswerken, online participatie).
Waarom Neurodiversiteit Pride
In het leven geroepen door Tjerk Feitsma, directeur van Stichting Neurodiversiteit – The Neurodiversity Foundation, viert ieder jaar neurodiversiteit. Op 18 juni is dan ook bekend worden gemaakt welke politicus de award heeft gewonnen, waarbij ik in de jury zat. We waren wij bij de Tweede Kamer en spraken we met elkaar en enkele politici over het belang van inclusiviteit voor neurodiversiteit.
Neurodiversity Pride is voor alle neurodivergente mensen. Of het nou gaat om AD(H)D, autisme, dyslexie, dyspraxia, dyscalculie, Down, Tourette, schizofrenie, bipolair etc: iedereen met andere hersenen. Wij mogen er allemaal zijn. Wij verdienen alle veiligheid, liefde, bestaansrecht en inclusie. Trouwens, ‘andere’ hersenen: waarom veronderstellen we een norm? Het begrip neurodiversiteit is bedacht door socioloog Judy Singer, zij is dan ook spreker geweest, te zien op http://neurodiversiteit.nl/nl/pride/. Haar theoretisch raamwerk is een mooie tegenhanger van het medisch model, zij is dan ook de bedenker van het sociaal model. Wij hebben als gemeenschap een hoop aan haar te danken.
Overlap autisme en LGBTQIAP+
Naast de intersectie ras-queerness is autisme-queerness ook een belangrijk kruispunt. En natuurlijk niet te vergeten BIPOC autisten, die nog meer last hebben van gebrek aan privileges, waardoor zij bijvoorbeeld vaker niet goed gediagnosticeerd worden(8) en meer risico lopen in contact met autoriteiten(9). Zelfs binnen de autistische gemeenschap domineren witte autistic advocates, zie in de bronnenlijst BIPOC autistic advocates om te volgen(10).
De intersectie, het kruispunt tussen LGBTQIAP+ en autisme is als volgt: heel erg veel autistische mensen, zijn non-cishet, ofwel niet het gender wat toegewezen is bij geboorte en niet hetero. Uit steeds meer onderzoeken blijkt dat de autitische gemeenschap ontzettend queer is(11). Dit is nog iets wat amper meegenomen wordt in diagnosticering, onderzoek, representatie in de media en vooral ook hulp- en dienstverlening aan autistische mensen. Dit is ernstig, omdat het een goede aansluiting op onze doelgroep belemmerd. Het goede nieuws voor onszelf is dat daardoor een groter deel van onze gemeenschap voorvechter is van LGBTQIAP+ rechten en vaak meer naar intersectioneel activisme neigt, dat maakt dat wij elkaar (online) vaak wel weer vinden.
Toekomstwens
Ik hoop dat de toekomst voor ons veilig wordt. Dat we welkom zijn. Begrepen worden. Dat we een samenleving en wereld kunnen bouwen waarbij we een plek aan de tafel krijgen. Waarbij we niet langer overstemd worden door mensen met tweedehands kennis. Dat we voor onszelf mogen spreken. En vooral: dat we onszelf mogen, durven en kunnen zijn. Er is nog een hoop werk te doen. Ik ben de uitdaging alvast aangegaan. Daarbij heb ik ook de hoop voor mijzelf, dat ik eens een financiële vergoeding mag krijgen voor mijn harde werk en uit de Wajong kom.
Fijne dag vandaag, prachtige neurodiverse gemeenschap en geliefde mede-auti’s.
Untill we are all free, we are none of us free – Emma Lazarus
Noot: ik heb tegen mijn eigen stijl in, voornamelijk naar eigen artikelen en vlogs gelinkt. Dit omdat het schrijven van vandaag voortboortduurd op wat ik eerder heb geschreven maar vooral dat de bronnenlijsten in die afzondelijke artikelen hier relevant zijn.
1. Autisme en geweld https://www.youtube.com/watch?v=CsFP3qi1378
2. Empathie deel 2: de Intense World Theory https://www.facebook.com/Autivisme/posts/259614222622125
3. CEASE ‘therapie’ https://www.youtube.com/watch?v=pAn0W9qTiTI
4. ABA https://www.youtube.com/watch?v=9PJlyyqpuwY
5. Representatie, van Rainman tot Sia. https://www.facebook.com/Autivisme/posts/127161469200735
6. Het NOOZO-principe en autistisch activisme https://www.youtube.com/watch?v=KkZFgPCDgYU
7. Medisch model versus sociaal model, in de vlog ‘Wat is autisme? – Analyse van een autistisch socioloog’ https://www.youtube.com/watch?v=lrPopKXmMlA
8. Black and Latino children are often overlooked when it comes to autism https://www.npr.org/sections/health-shots/2018/03/19/587249339/black-and-latino-children-are-often-overlooked-when-it-comes-to-autism
9. Autisme en racisme
10. Autistic, Typing – Autistic Black/Indigenous/People of Color & Latinx Advocates to follow:
11. Genderbias bij autisme en heteronormativiteit. https://www.facebook.com/Autivisme/posts/113262447257304
