ABA (Applied Behavioral Analysis)
Een in toenemende mate bekritiseerde gedragstherapie. Een soort homoconversietherapie maar dan voor autistische mensen. Veel autistische mensen hebben trauma’s opgelopen door ABA.
Autistic Advocate
Een autistisch persoon die opkomt voor autistische personen.
Allistics
Mensen die een autistische naaste hebben en daardoor denken dat ze autisme-expert zijn. Zie Autism Parents en Autism Mom.
Asperger
Voormalige subsoort. Opgeheven, validistisch functioneringslabel. Vernoemd naar een nazi-collabarateur. In tegenstelling tot populaire opinie bestaat er geen hogere intelligentie in het algemeen bij deze ‘groep’.
Autistische burnout
Een burnout die bij autistische mensen voor kan komen die zich onderscheidt van een normale burnout.
Autism Moms
Een Autism Parent maar dan de moeder. Hoog Karen-gehalte.
Autism Parents
Niet per se de ouders van auti’s, maar het type wat auti’s overstemd, neersabelt en zichzelf steeds als slachtoffer en martelaar presenteert. Ze domineren het autismediscours en verdienen vaak geld over de rug van auti’s.
Autisme spectrum
De huidige benaming van autisme, zoals opgenomen in de DSM-5. Geen lijn, maar een cirkel. Er is geen ‘meer’ of ‘minder’ autistisch. Het betreft het geheel van autistische mensen. Die kunnen onderling erg van elkaar verschillen.
Behaviorisme
Een stroming uit de psychologie die verondersteld dat alles gedrag is.
Cure language
Het discours waarin autisme als ziekte wordt genoemd en bestreden dient te worden. Terug te zien in artikelen of onderzoek waarin men zoekt naar een oorzaak. Hangt samen met het medisch model.
Comorbiditeit
Andere diagnosen en beperkingen die vaker gepaard gaan met autisme.
Essentialisme of biologisch reductionisme
Het idee dat dingen van nature zo zijn en de essentie van dingen terug te brengen is naar de biologie.
Functioning labels / functioneringslabels
Een klassificatie hierarchie die inhoudelijk niet klopt en niet ethisch houdbaar is, waaronder ‘hoog’- en ‘laag’functionerend autisme maar bijvoorbeeld ook Asperger.
Gedragstherapie
Een strategie of ‘behandeling’ vanuit het behaviorisme wat verondersteld dat het beter gaat met autistische mensen als zij hun gedrag leren aan te passen op de neurotypische norm. Zie ook ABA.
Genderbias bij autisme
Lang is gedacht dat autisme alleen bij jongens voorkwam. Later bleek dat het ook bij volwassenen en bij vrouwen voorkomt. Lang zijn autistische vrouwen verkeerd gediagnosticeerd; die kregen dan bijvoorbeeld ‘persoonlijkheidsproblematiek’ als diagnose. Gemiddeld genomen zijn vrouwen op latere leeftijd correct gediagnosticeerd, dit is dus vanwege de focus op autisme bij mannen. Nu is het nog steeds zo dat bijna alles is toegespits op mannen of vrouwen (sociaal construct – veronderstelde binaire genderoppositie). Er zijn meer dan twee genders. Veel autistische mensen identificeren niet als man of vrouw. Toch wordt hier nog weinig aandacht aan besteedt.
Heteronormativiteit
Het uitgangspunt dat heteroseksualiteit de norm is. Veel autistische mensen zijn niet hetero. Hier wordt nog amper rekening mee gehouden in representatie door niet autistische mensen en zorgprofessionals, net als genderdiversiteit.
IFL – Identity First Language
‘Autistische personen’; erkent autisme als onderdeel van persoonlijkheid en omarmt daarbij de positieve kanten. IFL wordt door het merendeel ge-prefereert.
Intersectionaliteit
Kruispuntdenken. Verschillende vormen van onderdrukking snijden elkaar. De emancipatiestrijd van minderheden is onderling verweven, omdat zij met gelijksoortige machtsprocessen en uitsluitingsmechanismen te maken hebben.
Klassiek Autisme
Voormalige subsoort. Opgeheven.
Masking
Doen alsof je niet autistisch bent. Bewust en onbewust.
Medisch model
Een theoretisch raamwerk vanuit de biologie en psychologie vanuit waar autisme lang is bestudeerd en beschreven, dit is nog steeds veelal het geval. Het maakt dat men kijkt naar autisme als iets problematisch in plaats van deel van neurodiversiteit.
Meltdowns
Instort-momenten van autisten. Getriggerd gedrag wat er extreem uit kan zien, naar is om mee te maken, veel energie kost en schade toe kan brengen.
Neurodiversiteit / Neurodivergent
Mensen met niet-standaard hersenen: AD(H)D, Autistische mensen, Down-syndroom.
NOOZO-principe
‘Niets over ons zonder ons’ – de Nederlandse vertaling van ‘nothing about us without us’.
NTs -Neurotypicals
Mensen met doorsnee hersenen – niet autisten, niet neurodivers.
Onderprikkeling
Een tekort aan sensorische input of problemen met verwerken daarvan.
Overprikkeling
Een overschot aan sensorische input of problemen met verwerken daarvan.
PFL – Person First Language
‘Personen met autisme’; Koppelt persoonlijkheid los van autisme, komt voort uit negatieve connotatie van autisme.
Sensory Seeking
Het zoeken van sensorische prikkels.
Sociaal construct
Iets wat echt geworden is omdat wij het als mensen zelf actief gemaakt hebben. Iets wat dus niet natuurlijk (of essentialistisch) is.
Stimming
Zelfstimulatie. Wordt vaak geproblematiseerd maar hoeft niet negatief te zijn. Bijvoorbeeld wiegen en flapperen.
Theory of Mind
Een achterhaalde verklarende theorie die stelde dat autisten geen empathie hebben. Dit blijkt een onjuist en schadelijk stereotype.
Validisme
Een uitsluitingsmechanisme op basis van geestelijke- en lichamelijke vermorgens. Term hangt samen met sanism en ableism.
